Donanım Kartları

                     DONANIM KARTLARI 


      Ses Kartı
  Ses kartı bilgisayardaki dijital ses verilerini analog ses sinyallere, analog ses 
sinyallerini de bilgisayarda işlenebilecek dijital sinyallere dönüştürür. Ses kartları anakartın 
genişleme yuvasına takılır. Bilgisayarda ses kartı olmaması bilgisayarın çalışmasını
engellemez. Sadece ses ile ilgili işlemler yapılmaz.

Ses Kartı

   Ses kartları anakartın PCI veya ISA slotuna takılır. ISA slotuna takılan ses kartları
günümüzde kullanılmamaktadır. Günümüzde anakartların çoğunda ses kartlarını anakartla 
bütünleşiktir(onboard).  Mikrofon ya da bir müzik aygıtından girilen sesler, bilgisayar ortamında ses kartı ile işlenmektedir. Bazı ses kartları ses kaydederken aynı anda ses de çıkarır, bu tür ses kartları“full-duplex” olarak nitelendirilir. Ses kartları aşağıdaki üç tekniği kullanır.


  Örnekleme 
Dış ortamlardan girilen analog ses sinyalinin bilgisayarda kullanılabilmesi için dijital 
sinyallere dönüştürülmesi gerekir. Analog sinyalin dijital sinyale dönüştürme işlemine 
örnekleme denir. Ses kartının örnekleme bit sayısı arttıkça ses kalitesi ve ses kaydı veri 
miktarı artar. 

 Frekans Modülasyonu (FM) 

  Frekans modülasyonu yeni sesler üretir. FM sentezleyicileri sesi, taşıyıcı olarak 

adlandırılan ikinci bir ses dalga formu ile birleştirir. İki dalga formunun frekansları birbirine 
yaklaştığında karışık bir ses dalga formu oluşur. FM sentezinin amacı bir müzik enstrümanın 
sesini dalga formunu elde etmektir.

Dalga Tablosu (Wave Table) 

 

Dalga tablosu yöntemi, müzik aletlerinin sesini çıkarırken müzik aletlerinin gerçek 

seslerinden yararlanılır. Dalga tablosu yöntemi önceden kaydedilmiş sesleri birleştirerek 

müzik oluşturur. Bu müzik aletlerinin sesleri üretim sırasında ses kartının silinemez 

belleğine kaydedilmiştir. 

    Gelişmiş ses kartları yardımıyla bilgisayara sesle kumanda etme olanağı da çıkmıştır. 

Gelişen ses kartları teknolojileri, ses algılama (voice recognition) programlarını kullanarak 

okunanları metne çevirir.

               Ses Kartının Yapısı

1. Dijital Sinyal İşlemcisi (DSP- Digital Signal Processor) 

    DSP sesleri üretilmesini sağlar. Ses kartına gelen dijital sinyalleri işler. DSP notaları
hafızadan değişik hızlarda okuyarak sesin çıkmasını sağlar. İşlenenen sinyalleri bilgisayarın işlemcisine gönderiri. Bir ses kartının aynı anda çıkarabileceği ses sayısına “polyphony” denir. Polyphony değeri ses kartında bulunan DSP’in işlem gücüne bağlıdır. Ses kartlarının bulunan 32, 64, 128 gibi ifadeler kartın polyphony'sidir.  

2. Dijital-Analog Çevirici (DAC-Digital to Analog Converter) 

Bilgisayardaki dijital ses verileri çıkış birimlerine aktarılırken ekran kartındaki dijitalanalog çevirici bu verileri analog sinyallere dönüştürüp ses kartının çıkışına gönderir.  

3. Analog-Dijital Çevirici (ADC- Analog to Digital Converter) 

Mikrofon veya diğer müzik aygıtlarından alınan analog ses sinyallerini dijital 

sinyallere dönüştürür. 

4. ROM Bellek  

Ses ile ilgili dijital verileri depolamak için kullanılan bellektir. DSP tarafından işlenen 

veriler bu belleğe gönderilir. 

5. TAD (Telefona Answering Device- Telefon Cevaplama Aygıtı) 

Ses kartı ile modem arasında yapılan bağlantı ile gelen telefon sesi hoparlöre aktarılır 

ve mikrofon ile cevap verilebilir. Telefon çaldığında ses modem üzerinden ses kartına TAD 

noktasına bağlı kablo ile ses kartına aktarılır. Mikrofondaki seslerde ses kartı ile modeme 

taşınır. Bunların yapılabilmesi için faks/modem kartın “voice” özelliği olması gerekir. 

6. AUX_IN  

Çeşitli kartlar(tv, radyo, mpeg) ile ses kart arasında bağlantı kurulduğu yerdir. Bu 

kartlardaki ses sinyallerinin ses kartına aktarılmasını sağlar.  

Ses katında aux_in, cd_in ve tad bağlantıları

      7. CD-IN 

   Ses kartı üzerinde olan bu bağlantı ile CD sürücüsündeki seslerin ses kartına 
aktarılması sağlanır. Kablonun biri ucu ses kartındaki CD-IN n-noktasına diğer ucu CDROM sürücüye takılır. 

   Ses kartı ile CD–ROM sürücü arasındaki bağlantı;

a) Ses kartı bağlantıs

b) CD-ROM bağlantısı

  8. S/DIF 

  

   Bu ses kartlarında bulunur. Dijital bağlantı noktasıdır. CD player, DVD gibi dijital 

aygıtlardaki ses sinyallerini ses kartına aktarılmasında kullanılır. 

9. Ses Kartı Bağlantı Portları

   Standart ses kartları iki hoparlör ya da bir kulaklığı kullanılabilmesini destekler. 

Günümüz ses kartları birden fazla hoparlörleri destekler.  Daha fazla hoparlör desteği ile ses 

kartları gerçeğe yakın sesler çıkarmaktadırlar.  

Line In  : Teyp ya da CD player’daki sesleri bilgisayar ortamına akarır. 

Microphone In : Ses kartın mikrofon girişidir. Dış ortamdaki seslerin mikrofon  

bilgisayara gönderilmesini sağlar. 

Line Out  : İki hoparlörün  ya da kulaklığın  kullanılmasını sağlayan çıkıştır. 

3D ses sistemlerinde buraya front (ön) hoparlörler bağlanır. 

Rear Out  : 3D ses Rear (arka) hoparlörler buraya bağlanır. Joystick/MIDI port :Joystick ve MIDI aygıtlarının bağlanmasını sağlar.  

Ses kartı bağlantıları

  Ses Kartının Çalışması

    

    Bilgisayarın çevre birimlerinde girilen analog ses sinyalleri ses kartına aktarılır. Ses 

kartının analog dijital çeviricisi (ADC) tarafından analog ses sinyallerini dijital sinyallere 

dönüştürür. Dijital hale dönüştürülmüş ses sinyalleri DSP’ye aktarılır. Bu birim tarafından veriler işlenir. DSP verileri anakartın veri yoluna iletir. Bu dijital veriler mikroişlemci tarafından işlenir ve depolanması için depolama birimlerine aktarılır. 

    Bilgisayardaki ses verilerini dinlemek  için dijital ses verileri depolama aygıtlarında 

okunur, mikroişlemciye aktarılır ve ses kartındaki DSP’ye iletilir. DSP veriyi çözer. 

Çözülmüş veri ses kartının dijital analog çeviricisi (DAC) tarafından analog ses sinyallerine dönüştürülür ve ses kartının çıkışına aktarılır.

        Ses Kartı Çeşitleri

 

Veriyolu Standardına Göre 

   *  ISA 

   

   *  PCI 

   

   *  PCI-Express

 Fizik Yapısına Göre 

 Anakartta bir entegre olan (onboard) ses kartı

Onboard ses kartı

Anakartın genişleme yuvasına takılı olan ses kartı

Genişleme yuvasına takılan ses kartı

Faks-Modem Kartı

    Modemler, telefon hatlarından gelen analog sinyalleri dijital verilere ve bilgisayardaki 

dijital verileri telefon hatlarından iletilebilecek analog sinyallere çevirirler. Dijital sinyallerin analog sinyallere çevrilmesine modülasyon, analog sinyallerin dijital sinyallere çevrilmesine de demodülasyon denir. Modem “modülasyon” ve “demodülasyon” kelimelerinin kısaltılmasından isimlendirilmiştir. 

    Bir bilgisayarın başka bir bilgisayar veya bir ağ ile iletişim kurabilmesi için ağ kartına 

(ethernet) veya modeme ihtiyaç vardır. Ağ kartı olan bilgisayarlar birbirleriyle kablo ile 

iletişim kurarlar. Uzak mesafelerde bilgisayarlar iletişim kurmak için modeme ihtiyaç 

duyarlar. Modemler kiralık hatlar veya normal telefon hatları üzerinden verileri iletirler. 

Modemler telefon hattı üzerinde analog sinyalleri 300-3000hz arasında iletirler.  

   Yakın bir zamana kadar bilgisayarlar kabloları kullanılarak faks/modem ile internete 

bağlanabiliyordu. Bu bağlamaya dial-up (çevirmeli) bağlantı denir. Günümüzde çoğunlukla 

ADSL ( Asimetrik sayısal abone hattı ) adı verilen, mevcut telefonlar için kullanılan bakır 

teller üzerinden yüksek hızlı veri, ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir 

modem teknolojisi kullanılmaktadır. Bu teknolojiyi kullanabilen modemlere ADSL modem 

denir. 

Dâhili faks-modem kartı

Günümüzdeki modemler faks gönderme/alma işlemlerini de yapmaktadırlar. Bundan 

dolayı modemlere faks/modem adı verilmektedir. Bu kartlarda bir faks cihazının 

yapabileceği tüm özellikler vardır. Faks/modem kartları bilgisayardaki verileri başka bir 

bilgisayara veya faks cihazına faks olarak gönderebilir, faks cihazlarından gelen verileri 

bilgisayar ortamına kaydedilir veya doğrudan yazıcıdan baskı yapılabilir. 

   Modemde Birimler

Bps (bits per second): 

  Modemin saniyede aktardığı veya aldığı bit miktarıdır. 56000 

bps olan bir modem saniyede 56000 bit veri iletimi yapar. 

Baud: 

 

    Sinyalin saniyede değişim sayısıdır. Baud ne kadar yüksekse aynı hat 

üzerinden o kadar fazla veri iletilir. Düşük hızlarda her sinyal

değişikliğinde sadece bir bit 

iletir ve baud oranı bps’ye eşittir.  

Yüksek hızlı modemler her sinyal değişimi sırasında birden fazla bit iletirler. Modem 

hızı baud sayısı ile her değişim esnasında yolladığı bit sayısı çarpım ile hesaplanır. Bu hız 

birimi bps’dir 

Hız arttıkça, her değişiklik birden çok biti gösterir ve baud oranı bps’ye eşit olmaz. 

Eğer her sinyal değişikliği sadece bir bit durumunu temsil ederse, baud oranı bps’ye eşittir. 

Her değişiklik birden fazla biti temsil ettiğindeyse (örneğin dibit), baud oranı, bps’ye eşit 

olmaz. 

Soru: 

   2400 Baud’luk bir modem, her baud’ da 4 bit transfer yapıyorsa bu modemin hızı 

nedir? 

Cevap: 

   Modem hızı =2400 * 4 bit = 9600 bps bit veri iletir. 

Cps (caracters per second) : 

Saniyede iletilen karakter sayısıdır.  

Half Duplex : 

Tek yönlü veri iletimidir.  

Full Duplex : 

Çift yönlü veri iletimidir.  

TV Kartları  

  TV kartları televizyon yayınlarının bilgisayarda seyredilmesini sağlayan kartlardır. TV kartı ile televizyondaki tüm özellikler bilgisayar ortamına aktarılır. TV kartlarının teleteks özelliği ile teleteks yayını olan kanalların teleteks sayfaları bilgisayar ekranında görüntülenir.  

  TV kartları ile bilgisayar ekranında TV ve video izlenebilir, resim ve görüntüleri bilgisayara kaydedilebilir. Günümüzdeki TV kartları anakartın PCI slotuna uygun olarak üretilmektedirler. 

 Tv kartı

   Anten girişi ile TV kanallarındaki S-Vidou girişi ve videodaki kamera girişi ile 

kameradaki görüntüler bilgisayara aktarılır. Uzaktan kumanda ile tv kartı kotrol edilebilir. Bazı tv kartlarında bulunan FM radyo alıcısı ile bilgisayarda radyo kanallarını dinleme imkânı sunmaktadır. 

    TV Kartının Yapısı

 Chipset 

  Bu chipset TV kartının temelini oluşturur. TV kartının işlem yapma kapasitesi bu 

chipsete bağlıdır. Chipset kanal ayarlama, değiştirme, ses efekleri, aynı anda birden fazla kanal seyretme, çoklu ortam desteklemesi, görüntü yakalama işlemleri yapma özelliğine sahiptir.

TV Tuner 

   Anten veya kablo TV gibi bir alıcıdan gelen sinyallerini alıp, görüntünün net biçimde 

gösterilmesini sağlayan sinyal işlemcisidir. Kaliteli bir Tuner TV kartının görüntü kalitesini 

yükseltir. 

Sinyal ve Veri Akısını Gösteren Ledler 

  Sadece Digital-TV kartlarında bulunur. Bu özellik sayesinde karta herhangi bir frekans girildiğinde yeşil led yanar veri akışı olduğunda kırmızı led devreye girip yanıp sönerek veri akışını gösterir. 

Tv kartı bağlantıları

Ethernet Kartı

   Ethernet kartı, bilgisayar ağlarında bilgisayarla ağ arasında iletişimi sağlar. Anakartın 

genişleme yuvalarına takılır. Diz üstü bilgisayarlarda PC Card (PMCIA) soketine veya 

paralel porta bağlanır. Ethernet kartlarına network kartı, ağ arabirim kartı gibi isimlerde verilmektedir.  

Ethernet Kartı

  Ethernet kartı aracılığıyla bilgisayar ağlarındaki bilgisayarlar arasında veri iletimi olur 

ve cihazlar diğer bilgisayarların kullanımı için paylaşıma açılabilir. 

  Ethernet kartlarının çıkışındaki bağlantı noktasına kablo bağlanarak, bilgiler kablo 

aracılığı ile diğer bilgisayarlara veya paylaşıma açık olan cihazlara iletilir. 

    Ethernet kartlarının çıkış noktaları RJ-45 veya BNC konektörlere uygun olarak 

tasarlanmıştır. RJ-45 konektörler çift bükümlü kablolaları, BNC konektörler koaksiyel 

kabloları kullanır. Günümüzdeki ethernet kartları R-45 konektörlere uygun olarak 

üretilmektedir. Ayrıca bazı ankartlarda ethernet kartları anakarta tümleşik olarak üretilmektedir (onboard). 

Onboard (tümleşik) ethernet

 Ethernet Kartının Yapısı  

   Ethernet kartları tak-çalıştır özelliğine sahiptirler. Anakartaki slota katıldıktan sonra 

hiçbir yazılıma gerek duymadan çalışır. Ethernet kartlarının bu özelliğine tak çalıştır denir.